Almanya Şansölyesi Angela Merkel’le Özdeşleşen Şansölye Terimi Anlamı Nedir?

Şansölye Nedir Hangi Ülkeler Bu Ünvanı Kullanıyor?

Şansölye, Roma İmparatorluğu mirası üzerine kurulmuş çeşitli ülkelerde, farklı zamanlarda ve farklı anlamlarda kullanılmış bir görev isimlendirmesidir. Günümüzde ise en açık manasıyla Almanya ve Avusturya’da hükümet başkanlığı makamı için kullanılan unvandır. Bu makam Türkiye’deki başbakanlığa denk düşüyor.

Yalnızca Almanya’ya Mahsus Bir Ünvan Sanılıyor

Günümüzde ‘Şansölye’ makamını kullanan iki devlet var. Bunlar; Almanya ve Avusturya. Bugünün başbakanı olarak nitelendirebileceğimiz bu makamı Almanya Federal Cumhuriyeti’nde Angela Merkel kullanıyor. Avusturya Federal Cumhuriyeti’nin şansölyesi ise Christian Kern’dir.

Politik arenada ‘kadın’ figürünün yükselen önemi bir yana ülkesinin uluslararası ilişkilerdeki üst düzey birçok diyaloğunu gerçekleştiren Angela Merkel, gerek Türkiye’de gerekse tüm dünyada ‘şansölye’ denildiğinde akla gelen ilk isim.

Peki Şansölye Yetkileri Neler?

Bu makamın kullanışı elbette ülkelerin yönetim biçimleri ile paralel, uygulanış ve yetki farklılıkları gösteriyor. Almanya’da şansölye ünvanına sahip kişi aynı zamanda hükümet başkanı makamındadır.Ve bakanları seçme yetkisi olduğu gibi hükümet politikasını çizme noktasında önemli pay sahibidir. Avusturya’da ise bu durum daha farklıdır. Şansölyenin hükümet politikasını belirlemek gibi bir yetkisi olmadığı gibi; şansölye, Avusturya yasasına göre hükümetin diğer üyeleri ile denk statüde yer alır.

Şansölye Merkel’in Makama Gelişi ve Yetkileri

Angela Merkel, Mecklenburg-Vorpommern’den milletvekili olduktan sonra, Almanya Federal Cumhuriyeti tarafından 22 Kasım 2005 tarihinde “Almanya Şansölyesi” seçilerek göreve gelmiştir. Merkel, halihazırda Almanya Federal Cumhuriyeti’nin hükümet başkanlığı görevini sürdürüyor.

Bakanları ve hükümet politikasının ana hatlarını belirleyebilme yetkisi olduğu gibi kendisi, pratikte de en güçlü Alman politikacı konumundadır. 13 yıldır bu ünvanı taşıyan politikacı, yalnızca parlamentonun yasama dönemi süresince güven oyu yoklaması sonucu ile görevden alınabilir. 

Avusturya Şansölyesi İçin Durum Daha Farklı

Avusturya Federal Cumhuriyeti Şansölyesi Christian Kern açısından durum Merkel’inken daha farklıdır. Her şeyden önce şansölye seçilerek değil atanarak göreve gelir. Atanması teorik açıdan tamamıyla devlet başkanının hür tercihine bağlıdır. Pratikte ise, haliyle Ulusal Konsey’deki çoğunluk ilişkilerinin dikkate alınması gerekiyor.

Hükümet ve şansölye, yemin töreniyle birlikte doğrudan göreve başlar ve burada parlamentonun onayı gerekli değildir. Hükümet partisinin başı olarak uygulamada önemli bir etkiye sahip olan şansölyenin yetkileri arasında atanacak diğer hükümet üyelerini devlet başkanına önermek de yer alıyor. Bununla birlikte şansölyenin görevden alınabilmesi için parlamento, dilediği zaman hükümet aleyhinde güven oylaması yapabilir.

Başbakan Yerine Şansölye

Kim ne derse desin hükümetin başı sıfatını tanımlayabilmek adına şansölye kelimesi kulağa oldukça albenisi yüksek geliyor. Hal böyleyken gündemi takip eden vatandaşlar açısından ne yazık ki bu unvan sanki daha üst düzey bir makamı, cumhurbaşkanı, başkanı çağrıştırıyor.

Bilinmesi gereken; şansölyelik, tarih boyunca başta Roma İmparatorluğu, sonrasında da imparatorluğun mirasını yaşatan uluslarca devam ettirilmiştir. Bu makam geçmişte geniş yetkilerle donatılmasına karşın; günümüzde demokrasinin gelişmesiyle birlikte farklılaşmıştır. Yine de bilinen bu ülkelerde uygulanışları değişse de etkisini siyaset sahnesinde sürdürmeye devam etmektedir.