Faizler Neden Artıyor? ‘Politika Faizi’ Nedir?

Faizler Neden Artıyor?

‘Politika Faizi’ Nedir?

Ekonomide faiz iki farklı şekilde kullanılmaktadır. Birincil anlamda faiz, bir borç anlaşması ile gerçekleşen satış sonucu elde edilen gelir oranı iken; ikincil anlamda ise üretim amacıyla girdi olarak kullanılan sermayenin gelir oranıdır. İktisat bilimi açısıdan iki anlam da farklı değildir ve iktisatçılar tarafından aynı manada ‘faiz’ olarak nitelendirilirler.

Günümüzde yoğun şekilde gündemdeki yerini koruyan ve birçoğumuzun merak ettiği  ‘Politika faizi’ ise en basit tabirle Merkez Bankası tarafından belirlenen ve bir hafta vadeli repo ihale faiz oranıdır. Merkez Bankası, bu faiz oranı üzerinden bankaların repo taleplerini karşılarken; bu bankalar ellerinde var olan tahvil ve bonolarını teminat olarak verip Merkez Bankası’ndan para almak suretiyle repo yaparlar. Böylelikle kendi bünyelerine fon sağlamış-oluşturmuş olurlar. En kısa tabiriyle belirtmek gerekirse “Faiz, paranın fiyatıdır ”. Politika Faizi’ne dair bilinmesi gereken bir diğer husus ise, yıl içerisinde genel itibariyle aylık periyotlarda ve Para Politikası Kurulu toplantılarıyla açıklanır.

Para piyasaları da diğer tüm piyasalar gibi kontrol edilebilir ve esnekliğine rağmen çerçevesi olan piyasalardır. Dolayısıyla Merkez Bankası/Bankaları, para piyasaları içinde paranın miktarını ya da yukarıda ‘paranın fiyatı’ olarak belirttiğimiz ‘faiz oranını’ kontrol edebilmektedir. Bu noktada Merkez Bankası/Bankaları paranın piyasaya sunulması (arzını) değil de, ‘fiyatını’ (yani faiz oranını) kontrol etmek isterse;  uygulayacağı politikaya faiz politikası- politika faizi adı verilir.

Para politikası esasen enflasyon üzerinde belirleyici etkisi olan değişkenlerin denetim ve kontrolüne dayanmaktadır. Bu husus ise kurlar, para arzı veya kısa vadeli faiz oranlarının önemini artırır.